EKomisioni Evropian publikoi më 12 tetor 2018 një pasqyrë tremujore të përditësuar të zhvillimeve ekonomike për vendet e Ballkanit Perëndimor
Përsëritja ekonomike vazhdoi në Ballkanin Perëndimor gjatë tremujorit të dytë të vitit 2018, me një rritje vjetore të PBB-së përshpejtuar në 4.3% në rajon, nga 3.6% në tremujorin e parë dhe 1.9% në të njëjtin tremujor një vit më parë. Përkundër progresit të mëtejshëm në konsolidimin fiskal, nivelet e larta të borxhit publik mbeten një burim i ndjeshmërisë në shumicën e vendeve.
Shqipëri
Në tetor 2018, Shqipëria lëshoi një eurobond 7-vjeçar prej 500 milionë eurosh dhe arriti një normë interesi 3.55% të favorshme, 2.2 pikë më pak se emetimi i fundit 5-vjeçar në vitin 2015. Qeveria synon të rifinancojë një eurobond të mëparshëm, duke reduktuar kështu presionet e brendshme tregun e huadhënies, dhe zgjasë maturimin e borxhit publik.
PBB-ja reale në Shqipëri u rrit me 4.3% në tremujorin e dytë pasi u rrit me 4.5% në tre muajt e parë. Nga ana e kërkesës, rritja ishte kryesisht e nxitur nga konsumi i ekonomisë familjare, i cili përforcoi rritjen e tij të qëndrueshme në 3.3% në vit, mbështetur nga rritja e punësimit, inflacioni i moderuar dhe normat e ulëta të interesit.
Eksportet e mallrave dhe shërbimeve vazhduan rimëkëmbjen e tyre në tremujorin e dytë me 3.9% ndërsa importet e mallrave dhe shërbimeve u rritën më ngadalë me 2% (y-o-y). Eksportet e përgjithshme kanë rritur pjesëmarrjen e tyre në BPV në 34.1% ndërsa importet janë lehtësuar lehtësisht, por kanë mbetur në nivelin e tyre të ngritur prej gati 50% të PBB-së. Nga ana e ofertës, industritë e prodhimit dhe përpunimit të energjisë elektrike kanë kontribuar dukshëm në rritjen e BPV-së deri në vitin 2018. Ndërtimi u ngadalësua siç bëri edhe sektori i shërbimeve, kryesisht për shkak të efekteve bazë, ndërkohë që të dy sektorët vazhduan të kontribuonin pozitivisht në ecurinë ekonomike.
Tregu i punës reflekton zgjerimin e vazhdueshëm ekonomik. Papunësia e të rinjve mbetet e lartë por ka pësuar rënie të vazhdueshme nga kulmi i saj prej 34% në vitin 2015. Flukset hyrëse të IHD-ve janë burimi kryesor i financimit të deficitit të llogarisë korente me një raport mbulueshmërie prej 152% gjatë gjysmës së parë të vitit 2018. Borxhi i jashtëm bruto u rrit në 8.1 miliardë euro në fund të tremujorit të dytë, i cili korrespondon me 66.8% të PBB-së. Rezervat valutore u rritën në 2.96 miliardë euro.
Vendet e Ballkanit Perëndimor
Në Serbi, rritja ekonomike u nxit nga të gjithë komponentët e kërkesës së brendshme, ndërsa ecuria e rritjes së Shqipërisë u mbështet kryesisht në konsumin e ekonomive familjare. Rritja ekonomike u përshpejtua në shumicën e vendeve të Ballkanit Perëndimor në tremujorin e dytë të vitit 2018, duke vazhduar një prirje që filloi në fillim të vitit 2017.
Megjithatë, rimëkëmbja e vazhdueshme ekonomike ende nuk është përkthyer në krijimin më dinamik të vendeve të punës. Me përjashtim të Malit të Zi, ku rritja e punësimit u përshpejtua në tremujorin e dytë, në përgjithësi, norma mesatare e rritjes së vendeve të punës në Ballkanin Perëndimor ra në 0.6% nga 1.5% në tremujorin e parë. Megjithatë, situata e tregut të punës në rajon mbetet sfiduese me normat e papunësisë që variojnë nga 11.9% në Serbi në 29.4% në Kosovë.
Si rezultat i bazave të ngushta të prodhimit dhe sfidave të konkurrencës, deficitet e tregtisë së mallrave mbeten shumë të larta në të gjithë Ballkanin Perëndimor, duke filluar nga rreth 13% të PBB-së për Serbinë në 18% ose më lart për Maqedoninë, Shqipërinë dhe Bosnjë e Hercegovinën dhe të barabartë me 44% Kosova dhe Mali i Zi. Deficitet e tregtisë janë kompensuar pjesërisht nga tepricat në llogarinë e shërbimeve dhe në transfertat korente, duke rezultuar në nevoja të mëdha të financimit të huaj.
Kreditimi i bankave vazhdoi të jetë më mbështetës i rritjes në rajonin e Ballkanit Perëndimor, pasi rritja e kredisë u përshpejtua në tremujorin e dytë të vitit 2018, krahasuar me tremujorin e parë, në Malin e Zi dhe në Bosnjë e Hercegovinë, si dhe në Serbi dhe Shqipëri.
Në tetë muajt e parë të vitit 2018, rritja ekonomike vazhdoi të mbështeste reduktimin e deficiteve fiskale në shumicën e vendeve në rajonin e Ballkanit Perëndimor. Megjithatë, shumica e vendeve gjithashtu kanë vazhduar të përjetojnë shpenzime kapitale jo-performuese, duke reflektuar dobësitë e vazhdueshme në planifikimin, përzgjedhjen dhe menaxhimin e investimeve publike.